มายากล คือ การหลอกลวง (จริงหรือ?)

รายละเอียด

อัพเดตล่าสุดเมือ วันพุธ, 01 เมษายน 2563 15:26

เผยแพร่เมื่อ วันจันทร์, 24 มิถุนายน 2556 22:20

เขียนโดย ชาลี ประจงกิจกุล

บ่อยครั้งที่ผมมักจะได้ยินคำถามจากคนที่เปิดประตูร้านเข้ามา ทำนองว่า มีกลอะไรที่เนี๊ยบ ๆ เนียน ๆ ไหม จะเอาไปหลอกเด็กแถวบ้าน หรือมีกลอะไรที่เอาไปหลอกสาวได้บ้าง?

ผมแนะนำคนที่ถามคำถามแรกว่า ถ้าวันเสาร์-อาทิตย์ หากเขามีเวลาว่าง ให้ไปเดินเล่นสวนจตุจักร ไปร้านขายของเล่น เลือกหาซื้อหน้ากากผี เอาแบบที่ตาถลน ลิ้นห้อย เลือดท่วมหน้า แล้วใส่ไปหลอกเด็กแถวบ้าน รับรองว่าต้องถูกใจแน่

สำหรับผู้ที่ถามคำถามที่สอง ผมตอบด้วยการตั้งคำถามกลับว่า ผู้หญิงมีไว้รักไม่ใช่หรือ ไปหลอกเขาทำไม?

ก่อนที่จะชี้ให้ดูอุปกรณ์มายากลในร้าน พร้อมกับสำทับว่า อุปกรณ์ทุกชิ้นในร้าน ไม่มีชิ้นไหนเลยที่เอาไว้หลอกคน ทุกชิ้นที่อยู่ในร้าน มีไว้เพื่อสร้างความบันเทิงให้แก่ผู้ชม

ชาลี ประจงกิจกุล: ผู้เขียน

มีนักมายากลอีกมากมายที่ยังเข้าใจผิด คิดว่ากลมีไว้หลอกผู้อื่น

เมื่อตอนผมเป็นเด็ก ผมเคยได้ยินนักมายากลคนไทยคนหนึ่ง พูดอยู่เสมอทั้งบนเวที และทางทีวีว่า กลคือของโกหก กลคือของหลอกลวง ตาดีได้ ตาร้ายเสีย และยังเชื่อว่าปัจจุบันเขาก็ยังเข้าใจผิดเช่นนั้นอยู่

จากทัศนคติที่ผิดนี้ เป็นที่มาของคำถามที่ว่า ทำไมเวลาเล่นกลคนดูชอบจับผิด ทำไมคนดูไม่ให้ความร่วมมือ ทำไมบางคนแสดงอาการรังเกียจ เมื่อเราเสนอตัวที่จะแสดงกลให้เขาชม

ไม่มีใครในโลกนี้อยากถูกหลอก ไม่มีใครในโลกนี้อยากเป็นคนโง่ในสายตาคนอื่น

หากนักมายากลคนหนึ่งมีทัศนคติว่า กลคือการหลอก การโกหก เขาจะถือไพ่, เหรียญ, เชือก ฯลฯ เดินเข้าหาผู้ชม พลางคิดในใจว่า "วันนี้ข้าจะมาหลอกเอ็ง จะหลอกให้หนำใจเลยทีเดียว" เขาจะแสดงออกทั้งแววตา สีหน้า น้ำเสียง (โดยไม่รู้ตัว) พร้อมทั้งรังสีอำมหิตที่แผ่ซ่านออกมาทั่วทุกอณูของร่างกาย แผ่กระจายไปทั่วทั้งรัศมีบริเวณ

ผู้ชมก็จะรับรู้ได้จากประสาทสัมผัสแห่งสัญชาตญาณว่า "มันกำลังจะมาหลอกเรา" ว่าแล้วก็กอดอกแน่น "มันจะหลอกเราเราก็จะจับผิดมัน" ลองหลับตานึกภาพกันเองว่า การแสดงในวันนั้นผลออกมาจะเป็นอย่างไร คนหนึ่งหวังหลอก อีกคนหวังจับผิด

มันคงไม่ต่างกับสงครามย่อย ๆ ทางความคิด หรือบางครั้งอาจจบลงด้วยการทะเลาะเบาะแว้ง

กลไม่ใช่ของหลอกลวง กลไม่ใช่ของโกหก

กลคือศิลปะการแสดง ที่ทำในสิ่งที่เป็นไปไม่ได้ ให้เสมือนหนึ่งเป็นไปได้ นี่คือคำนิยามที่ผมได้ให้ไว้ และยึดมั่นมาตลอด หากกล่าวให้รวบรัด สำหรับนักมายากลด้วยกันเองแล้ว กลคือการสร้างปรากฏการณ์เหนือธรรมชาติ ด้วยวิธีการทางธรรมชาติ

หากเห็นใครที่ประกาศว่า เขากำลังจะแสดงมายากล ให้เชื่ออย่างสนิทใจได้เลยว่า เขาไม่ได้โกหกแต่หากใครประกาศว่า สามารถสร้างปรากฏการณ์เหนือธรรมชาติได้ ด้วยวิธีการอื่นใด โดยไม่บอกว่าใช้มายากล ให้พึงสังวรไว้เลยว่า เขากำลังโกหกอย่างแน่นอน (ในสังคมมีคนประเภทนี้อยู่เป็นอันมาก)

ทัศนคติที่ผิด ๆ นอกจาก กลคือของโกหกแล้ว บางคนยังเข้าใจว่า ถ้าคนดูจับผิดไม่ได้ เขาคือผู้ชนะ ถ้าถูกจับได้ เขาแพ้ มายากลไม่ใช่เกมประลองยุทธ์ มายากลไม่ใช่เอาไว้แสดงอีโก้อวดตน ข่มผู้อื่น

การแสดงมายากล คือการแสดงชนิดหนึ่ง ไม่ได้แตกต่างจาก การแสดงละคร แสดงภาพยนตร์ ซึ่งเป็นสิ่งสมมติ ไม่ใช่สิ่งที่เป็นเช่นนั้นจริง ๆ แต่เป็นการแสดงที่ต้องการให้ผู้ชมได้รับความบันเทิง และจินตนาการโลดแล่นไปตามบทของผู้ประพันธ์ และ ความสมจริงในบทบาทของการแสดง

หากการแสดงมายากลเป็นของโกหก แล้วการที่ ปกรณ์ หรือ ณเดชน์ ทีรับบทการแสดงเป็นตำรวจ เศรษฐี หรือ เจ้าพ่อ เขาไม่ได้โกหกหรอกหรือ?



Jurassic Park III (2001)

มีใครบ้างไหม? ที่หลังจากชมภาพยนตร์ Jurassic Park ของ Steven Spielberg จบแล้ว รู้สึกโกรธแค้น ขุ่นเคืองว่าเป็นเรื่องโกหก เพราะไดโนเสาร์สูญพันธ์ไปนานกว่า 65 ล้านปีแล้ว ที่เห็นในจอนั้นเป็นของปลอม ใช้คนสวมใส่อยู่ข้างใน ใช้คอมพิวเตอร์กราฟฟิค หลอกลวงเรา มันเป็นหนังโกหก

Robert-Houdin นักมายากลผู้มีชื่อเสียงในอดีต กล่าวไว้ว่า
"นักมายากล คือ นักแสดงผู้ที่กำลังสวมบทบาทเป็นผู้วิเศษ"

นักมายากล ก็คือนักแสดง (ที่เป็นคนธรรมดา) หากแต่กำลังรับบทบาทให้เป็นผู้วิเศษ เพราะฉะนั้นจึงจำเป็นที่ต้องแสดงให้เกิดความมหัศจรรย์ตามบทบาทที่ได้รับ

ไม่ได้แตกต่างจาก ปกรณ์ หรือ ณเดชน์

นั่นคือความเข้าใจที่ควรมีต่อ "การแสดงมายากล"

แล้วนักมายากลมีภารกิจอะไร? ผมไม่ใช้คำว่า "หน้าที่" แต่ขอใช้คำว่า "ภารกิจ" แทน เพราะคำว่า "ภารกิจ" มีนัยยะที่หนักแน่นกว่า

ในความหมายส่วนตัวของผม ภารกิจของนักมายากลคือ การสร้างความสุข ความบันเทิง ให้แก่ผู้ชม "สร้าง" ไม่ใช่ "มอบ" การมอบคือการนำสิ่งที่มีอยู่แล้วไปส่งแก่ผู้อื่นแต่ "ความสุข ความบันเทิง" ในที่นี้ นักมายากลต้องเป็นผู้สร้าง

หลังจากผู้ชมดูการแสดงของนักมายากลแล้ว ต้องได้รับทั้งความสุข และ ความบันเทิง ไม่ใช่การถูกหลอก หรือ การถูกทำให้เสียหน้า

สำหรับนักมายากลบางคน อยากให้ลองมาเปลี่ยนทัศนคติกันใหม่ เปลี่ยนมุมมอง เปลี่ยนคำนิยาม แล้วจะพบว่าการแสดงของคุณนั้น น่าชม น่าอัศจรรย์ น่าหลงใหล อย่างไม่เคยเป็นมาก่อน และตัวคุณขึ้นจะมีเสน่ห์เพิ่มขึ้น อย่างที่อีกหลายคนต้องอิจฉา จากมายากลที่คุณแสดง

โดย ชาลี ประจงกิจกุล

ภาพประกอบบทความ

https://picasaweb.google.com/Chobmapagon/SiamMagicShop
http://www.flickr.com/photos/17453487@N05/4916839252
http://www.collider.com/jurassic-park-4-sequel-frank-marshall
http://www.hijinx.tv/new/robert-houdin-a-conjurers-confessions
http://www.etsy.com/listing/69051553/vintage-magic-poster-comedians-freak
http://www.yelp.com/biz/marrakech-magic-theater-san-francisco-3